تصاویری از زندگی 1500 سال پیش در یزد - وبلاگ روشینا

به گزارش وبلاگ روشینا، سنگ نگاره های کوه ارنان مربوط به 1500 سال قبل از میلاد مسیح تنها یکی از جاذبه های دیدنی باغشهر تاریخی مهریز است که مورد توجه باستان شناسان و گردشگران زیادی واقع شده است.

به گزارش وبلاگ روشینا، مهریز تنها باغ شهر تاریخی استان یزد است که در 30 کیلومتری مرکز این استان واقع شده و با توجه به جاذبه های فراوان یکی از شهرهای دیدنی استان به شمار می رود. یکی از دیدنی های این شهرستان سنگ نگارهای کهنی است که با توجه به آنالیز های باستان شناسی، تاریخچه و قدمت آنها که مربوط به قدیمی ترین نقوش آنهاست احتمالاً به عصر آهن یعنی 1500 سال پیش از میلاد مسیح بر می گردد.

قدمت جدیدترین این سنگ نگاره ها که با خطوط اسلامی همراه است به سال 713 هجری قمری باز می گردد و بنا به اظهارات باستان شناسان، این نقوش به نوعی هنر تفننی و سرگرم کننده برای چوپانان و شکارچیان به هنگام گذر یا اقامت فصلی در این منطقه مربوط می گردد.

این سنگ نگار ه ها در دامنه کوه ارنان در مجاورت روستایی به همین نام است که به فاصله 100 کیلومتری جنوب شرقی یزد و در دشت گسترده بهادران به صورت کوهی منفرد واقع شده است. سنگ های این کوه از جنس آهکی و گچی و از رسوبات نئوژن دوران سوم زمین شناسی است و در قرون اخیر نیز عارضه زلزله در منطقه گزارش نشده است.

در دامنه شرقی کوه ارنان مشرف به آبگیر خشکیده دشت ارنان، روی تعدادی از تخته سنگ هایی که به ابعاد مختلف از کوه جدا شده، نقوشی از حیوانات و انسان وجود دارد. از مجموع تعداد 27 قطعه سنگ مذکور، یکی از تخته سنگ ها از بقیه سنگ ها بزرگتر و نقوش کنده شده روی آن مفصل تر از همه است لذا آن را سنگ نگاره اصلی و مابقی را به عنوان سنگ نگاره های فرعی می دانند.

تخته سنگ اصلی ارنان و نقش های روی آن یکی از دستاوردهای هنری کهنسال است که در نگاه اول دو صحنه مجزای شکار را مجسم می نماید به طوری که در سمت راست و قسمت بالای سنگ مذکور، تصویر بزرگی از هجوم حیوان درنده و انسانی روبروی این حیوان که احتمالاً مورد حمله واقع شده است، مشاهده می گردد. در پشت سر این حیوان هم مردی نیزه به دست با خصوصیات بدنی مخصوصی به حیوان حمله نموده است و نیزه خویش را در بدن حیوان فرو برده است.

آنچه برای بیننده قابل توجه است شیوه زندگی ترسیم شده در این تصاویر است، این که انسان هایی در سالیانی بسیار قبل در این منطقه زندگی می نموده اند.

نقوش و نگاره هایی نظیر بز کوهی با شاخ بلند، سگ شکاری، قوچ، صحنه هایی از سوارکاران تیر و کمان به دست که در حال شکار هستند، صحنه مردان برهنه در حال ستیز با حیوانی درنده که احتمالاً گرگ یا پلنگ بوده است، مرد برهنه گرز به دست، مقداری نقوش سمبلیک و نامشخص و خطوط اسلامی که روی سنگ ها با ایجاد ضربه ابزاری فلزی حک شده و در طی زمان، زنگار روی آن را پوشانیده ولی کهنه و قدیمی بودن آثار محرز است.

برخی از این سنگ نگاره ها با گذشت زمان به علت فرسایش باد و تخریب حاصل از برف و باران یا تخریب هایی که از سوی بازدیدکنندگان انجام شده است اکنون به صورت کم رنگ و یک خراش سطحی مشاهده می گردد.

بر روی کوه ارنان، تصاویری از حیوانات و انسان ها به چشم می خورد که این نگاره ها به روش کوبیدن سنگ بر سنگ حکاکی شده است. تصاویر حیواناتی به اندازه 10 الی30 سانتیمتر که بیشتر به صورت نیمرخ حک شده اند؛ سگ، بز، گوزن، اسب، گاو و برخی موجودات غریب دیگر، همراه با انسان های شکارگر و ابزار و ادوات شکار نظیر، تیر و کمان، نیزه و نقش هایی نمادین با ساختاری همگون، نقش های حک شده بر سنگ ها هستند که مانند کتیبه ای تاریخی اطلاعات جالبی از انسان عهد عتیق در اختیار ما می گذارند.

عمق حکاکی ها متفاوت و رنگ ها نیز مختلف است که نشانگر دوره های متفاوت و حکاکان عصرهای مختلف است. البته دلیل پیدایش همه آنها یکسان است وآن ثبت تاریخ آن دوران است.

دهستان ارنان درجنوب غربی استان یزد و در 100 کیلومتری شهرستان یزد و در کنار جاده یزد ـ مهریز ـ شیراز واقع شده است. این دهستان دارای 9 روستا به اسامی ارنان، سرو ، کمال آباد ، احمد آباد ، کرد آباد ، علی آباد ، فتح آباد و چهل گزی و 2 مزرعه بنامهای مزرعه شاهزاده و مزرعه نو است.

روستای ارنان بعنوان یکی از روستاهای تاریخی و باستانی و از جمله روستاهای بسیار قدیمی استان یزد بشمار می رود. وجود آثار ارزشمند تاریخی در نقاط مختلف این روستا دلیل محکمی بر این مدعاست. همچنین با توجه به کاوش های اخیر در سنگ نوشته های بسیار قدیمی می توان تاریخچه پیدایش ارنان را به سال های بسیار دورتر از این در نظر گرفت. ارنان نام یکی از دختران بزرگان و کاهنان زرتشتی بوده که در زمان گذشته در این محل زندگی می نموده است.

چندیی پیش وبلاگ روشینا گزارش داده بود که سنگ نگاره کوه ارنان مهریز را در گوشه ای از مدرسه ضیائیه یزد به حال خود گذاشته اند، تا اصلا هر کس دوست دارد از این سنگ به عنوان دفتر یادگاری استفاده کند. این اثر تاریخی را در گوشه ای از بنای مدرسه و بدون هیچ حفاظی، در حیاط مدرسه رها نموده اند. از سوی دیگر یادگارنویسی روی این سنگ نگاره، خود پدیده ای است که با توجه به شرایط نگهداری آن، دور از دسترس نبوده است.

مدرسه ضیائیه یا همان زندانِ معروف اسکندر در محله فهادان یزد است که برخی کارگاه های صنایع دستی در آن برگزار می گردد.

در پی انتشار این گزارش اداره کل روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز نسبت به برخی از موارد مطرح شده در این گزارش، شرحاتی ارایه کرد.

در این شرح آمده بود، این مدرسه با نام ضیاییه معروف به زندان اسکندر مربوط به سده هفتم هجری- قمری واقع در شهرستان یزد یکی از قدیمی ترین اماکن تاریخی متعلق به میراث فرهنگی کشور با ثبت شماره ثبت 770 است که هر ساله نیز پذیرای جمع کثیری از بازدیدکنندگان داخلی و خارجی بوده و هم زمان به عنوان نمایشگاه دائمی سنگ نگاره های یزد نیز شناخته می گردد که خوشبختانه انتخاب قرارگیری سنگ نگاره کوه ارنان در این مکان تاریخی از دو منظر تخصصی و پر مخاطب بودن، انتخابی بایسته و به جا بوده است.

این سنگ نگاره از بیست سال گذشته که در نقش نماینده ای از دیگر سنگ نگاره های موجود در استان (مهریز، بهاباد،خاتم و تفت) در معرض بازدید علاقمندان قرارگرفته است، با احتساب مباحث امنیتی اعم از دوربین و نرده چوبی و همچنین نگهبان تمام وقت نگهداری شده و تاکنون هیچ گونه آسیب فیزیکی شامل خراش، فرسودگی یا هرگونه دست نویس روی آن انجام نشده است، دست نویس نامتعارف سنگ نیز مربوط به قریب به پنجاه سال قبل و پیش از انتقال به موزه بوده است.