مصاحبه با آناهیتا نیکوکار، جوان ترین زن خلبان ایرانی - وبلاگ روشینا

به گزارش وبلاگ روشینا، روزنامه ایران - الهه خانی: خلبان شدن رؤیای کودکی من بود، هروقت که هواپیمایی را در آسمان می دیدم خودم را در آن تصور می کردم و آرزویم این بود که با هواپیما پرواز کنم. از همان وقت عشق هواپیما در وجود من ماند و با من شکل گرفت. بزرگ تر که شدم تصمیم گرفتم شغلی انتخاب کنم که در هواپیما باشم. این صحبت ها را آناهیتا نیکوکار می گوید در حالی که بسیاری از ایرانی ها، خلبانی را شغلی سخت، حساس و مردانه می دانند؛ حتی خیلی از خانم ها هم تصوری نسبت به خلبان بودن یک زن نمی توانند داشته باشند و شاید هم این تصور، تا همین چند سال پیش تنها یک رؤیا بود اما این رؤیا، حالا چند سالی است که به واقعیت پیوسته و در حال حاضر آناهیتا نیکوکار و هفت بانوی دیگر خلبان هستند.

نیکوکار، زن جوانی که در 26 سالگی رؤیای کودکی اش را به واقعیت تبدیل می نماید، در سال 71به جهان آمده و دوره دبیرستانش را در رشته کامپیوتر به خاتمه رسانده است و پس از آن برای ادامه تحصیل در رشته برج مراقبت ادامه تحصیل می دهد، اما رؤیای همیشگی پرواز، نیکوکار را به کلاس های آموزش خلبانی می کشاند.

از چند سالگی دوست داشتی خلبان شوی؟ اصلاً چرا خلبان؟

من از بچگی دوست داشتم خلبان شوم برای همین وقتی به 18 سالگی رسیدم شروع به تحقیق کردم تا متوجه شوم در ایران چگونه یک خانم می تواند خلبان گردد. اول به من می گفتند که خانم ها اصلاً نمی توانند خلبان شوند. برای همین تصمیم گرفتم که میهماندار شوم اما علاقه ام به خلبانی آن قدر زیاد بود که دست از تحقیق برنداشتم و در همین حین با کاپیتان قدیری آشنا شدم، ایشان من را راهنمایی کردند؛ برای رسیدن به آرزویم به من انگیزه دادند و من را به سمت رشته خلبانی هل دادند.

در دانشگاه خلبانی خواندی؟

خیر، زمانی که من شروع به تحصیل کردم در دانشگاه های ما رشته خلبانی به خانم ها آموزش داده نمی شد. البته نمی دانم هنوز هم این وضعیت وجود دارد یا نه؛ در دانشگاه دیسپچ یا همان برج مراقبت خواندم؛ کسی که در برج مراقبت است موقعیت جغرافیایی، وضعیت جوی آب و هوا، ارتفاع و این موارد را به خلبان اعلام می نماید و یکی از شغل های مهم در فرودگاه است. در تمام رشته های هوانوردی خانم ها می توانند وارد بشوند. هیچ منعی برای آنها وجود ندارد؛ خانم ها حتی می توانند مکانیک هواپیما شوند.

وقتی این رشته در دانشگاه برای خانم ها تدریس نمی گردد، شما برای گذراندن دوره های آموزشی به کجا مراجعه کردی؟

این رشته در دانشگاه ها براحتی به آقایان آموزش داده می گردد اما برای خانم ها محدودیت های بیشتری وجود دارد؛ در واقع آکادمی هایی هستند که در آنجا خلبانی آموزش می دهند. خانمی که علاقه مند باشد می تواند هر آکادمیی را انتخاب کند و بعد از مشاوره با افراد خبره ای که در آنجا حضور دارند صلاحیت اش برای این رشته معین می گردد. رشته خلبانی برای خانم ها در دانشگاه های ما آموزش داده نمی شد، البته آن سالی که من برای آموزش اقدام کردم این گونه بود و درباره وضعیت فعلی آموزش این رشته برای خانم ها در دانشگاه ها خبر ندارم؛ وقتی برای اولین بار به آکادمی رفتم مدارکم را برای ثبت نام به کاپیتان قدیری دادند. ایشان من را به اتاقشان دعوت کردند و از من پرسیدند برای چه می خواهید این کار را بکنید. انگیزه ات چیست و من وقتی به او شرح دادم مطمئن شد که از پس این کار برمی آیم و خودش آموزشم را قبول کرد. من هم به ایشان گفتم دوست دارم در هواپیما باشم، عاشق پرواز و ارتفاع هستم.

اصلا ترس از ارتفاع نداشتی؟

به هیج وجه، عاشق ارتفاع هم هستم. البته مادرم همواره برای من نگران است ولی پدرم هیچ نگرانی ندارد و معتقد است من بعد از هر پروازی سالم برمی گردم.

در دوره آموزشی، شما تنها خانم گروه بودی؟

بله، از یک جمع 23 نفره من تنها خانم گروه بودم و البته آقایان می گفتند ما که آقا هستیم از پس این سختی برنمی آییم وای به حال تو! عمراً بتوانی پرواز کنی! اما از آن تیم این روزها فقط یکی از آقایان را می بینم.

حس شما آن زمان چه بود؟ لحظه ای این فکر از ذهنتان خطور کرد که آموزش را رها کنی؟

خیلی اذیت می شدم اما هیچ وقت این برخوردها باعث نشد که تصمیم بگیرم از رؤیای کودکی ام بگذرم؛ وقتی برای پدر و مادرم تعریف می کردم، پدرم می گفت که تو می توانی. پدر همواره حامی من بود؛ اگرچه محدودیت هایی برای من وجود داشت اما زمانی که به ایشان گفتم می خواهم خلبان شوم بدون کوچک ترین تردیدی در موفقیتم مرا حمایت کردند. همان طور که گفتم آموزش خلبانی در ایران برای خانم ها گران تمام می گردد اما پدرم تا آخرین 1000 تومانی هزینه هایی که برای آموزشم لازم بود را پرداخت کرد.

وقتی آموزش را شروع کردی تا اولین باری که به عنوان یاری خلبان پرواز کردی چقدر زمان برد؟

دو سال طول کشید، البته برای افزایش آمادگی ام در هر زمینه در کلاس های متنوعی شرکت کردم، روزهای زیادی بود که استادم ساعت ها مرا دور محوطه ای می دواند تا آمادگی بدنی ام را بالا ببرد؛ اما مهم ترین نکته هم این بود که دولت بخوبی از من

حمایت کرد.

از کار شما حمایت هم شد؟

دولت بین من و آقایانی که هم دوره من بودند برای کار هیچ تفاوتی قائل نشد، خانم های دیگر را هم حمایت کردند.

در حال حاضر چند خانم خلبان در کشور فعالیت می نمایند؟

من 8 نفر آنها را می شناسم. شاید در این مدت تعداد آنها بیشتر هم شده باشد اما من اطلاعی ندارم. در واقع ما 8 خلبان خانم هستیم که بیشترین میزان فعالیت را داریم و در ایرلاین های مختلف مشغول به کار هستیم.

الان یاری خلبان هستی تا بخواهی خلبان شوی چقدر راه در پیش داری؟

5 سال سابقه کاری احتیاج است که بستگی به میزان فعالیت و آمادگی ذهنمان دارد که چقدر مطالب را می توانیم درک کنیم. چون یک خلبان همواره باید اطلاعاتش به روز باشد و دوره های آموزشی با هواپیماهای مختلف را بگذراند. یک خلبان باید بتواند با هواپیماهای ام دی، ایرباس، بویینگ و... پرواز کند. البته فعلاً من فقط با هواپیما ام دی و ایرباس می توانم پرواز کنم. اگر باهوش باشید و شخصی که به عنوان استاد کنار شما هست از شما راضی باشد، خیلی زودتر از این مدت هم می توانید خلبان شوید؛ البته در حال حاضر یک خلبان خانم داریم که توانسته به سمت استاد خلبانی دست پیدا کند.

در هفته چند مرتبه پرواز داری؟

من هفته ای یک یا دوبار پرواز می کنم که آن هم بستگی به درخواست ایرلاین دارد؛ در واقع با ایرلاین های مختلف همکاری می کنم تا سابقه کاری ام بیشتر گردد.

فکر می کنی چرا خانم ها هیچ وقت به سمت خلبانی نمی روند؟

یکی از دلایل آن هزینه های بالای آموزش است و البته نکته مهم تر اینکه برای خلبان شدن تحقیق نمی نمایند و گمان می نمایند در این رشته به موفقیت نمی رسند. آموزش و یادگیری در این رشته خاتمهی ندارد و از شروع تا بازنشستگی آموزش همچنان ادامه دارد.

گفتی هزینه های آموزش سنگین است، برای شروع آموزش خلبانی چقدر باید هزینه کرد؟

آن سالی که من شروع کردم 110 میلیون تومان بود، اما امروز هزینه ها بسیار سنگین تر شده است.

یک سری تصورات عامیانه در خصوص سلامتی خلبان ها و اینکه اصلاً نباید دندان خرابی داشته باشند وجود دارد، اینها تا چه اندازه به حقیقت نزدیک است؟

متقاضیان این رشته به وسیله تست مدیکال سلامتشان چک می گردد و نباید بیماری مزمنی داشته باشند. اما اینکه دندان های خراب اصلاً نباید داشته باشند تنها مختص هواپیماهای جنگنده است، 2 تا 3 دندان خراب مانعی برای آموزش و پرواز نیست. البته یک خلبان باید بدن آماده ای داشته باشد و به اصطلاح خودش را روی فرم نگه دارد؛ حتی خلبان ها ضروری است کمی هم آموزش ورزش های رزمی ببینند.

در کارت تا چه اندازه جدیت به خرج می دهی؟

من در کارم خیلی سخت گیر هستم، چون باید به قوانین احترام گذاشت. در هر کاری باید به قوانین کار احترام گذاشت. شغل ما خیلی حساس است و البته حواس تیمی را می طلبد؛ پس باید به قوانین احترام بگذاریم تا یک پرواز ایمن داشته باشیم.

اداره یک خانه سخت تر است یا اداره یک کابین خلبانی؟

به طور حتم اداره کابین خلبانی؛ چون در هواپیما جان چند ده مسافر به اقدامات بموقع من بستگی دارد و کوچک ترین اشتباهی بخگرددنی نیست. البته همسرم همواره مرا همراهی می نماید و در هر شرایطی پشتیبان من است.حتی در بعضی از پروازهایی که به عنوان یاری خلبان راهنمایی هواپیما را به عهده داشتم همسرم هم حضور داشته و اگرچه به خاطر من ترسی هم در دلش بوده اما از اینکه من خلبان هواپیما بودم اظهار شوق نموده است. کار کردن در حرفه خلبانی سخت است و همسرم تمام کوشش خود را می نماید تا از لحاظ روحی و عاطفی من را حمایت کند و من قاطعانه می توانم بگویم که زندگی متأهلی ام را بیشتر از زندگی مجردی دوست دارم.

بعضی معتقدند در کشور ما خانم ها برای رسیدن به جایگاهی که استحقاقش را دارند باید چند برابر کوشش نمایند؛ با این نظر موافقی؟

در کشور ما تصور غالب این است که خانم ها موجوداتی ضعیف هستند و فکر می نمایند وظیفه خانم ها فقط بچه داری و خانه داری است و در نهایت اگر قرار باشد در شغلی مشغول به کار شوند، می توانند در یک کار سبک اداری فعالیت نمایند؛ در صورتی که خانم های زیادی در کشور ما وجود دارند که بر این تفکر خط قرمز کشیده اند.

اگر خلبان نمی شدی چه شغلی را انتخاب می کردی؟

من عاشق رشته بازیگری هستم و در کنار خلبانی تصمیم دارم وارد رشته بازیگری هم بشوم. اگر خلبان نمی شدم خیلی زودتر وارد سینما می شدم. البته قرار است در مستندی مرتبط با خودم به ساخته آقای مجتبی احمدی بازی کنم. اسم مستند هنوز معین نیست اما اگر قرار باشد انتخاب نام آن را به عهده من بگذارند دلم می خواهد نام آن را رؤیای من یا رؤیای پرواز بگذارم.

برسیم به اولین مرتبه ای که شما پشت فرمان نشستی و خواستی که پرواز را شروع کنی، اولین پرواز چه حسی داشت؟

حس غرور داشتم و این غرور به من لذتی می داد که دوست داشتم همواره آن را تجربه کنم. آنقدر که تصمیم گرفتم برای پرواز با همه هواپیماها آموزش ببینم. اولین باری که قرار بود در پروازی باشم که تعداد زیادی مسافر داشت خیلی استرس داشتم اما استادم به من روحیه می داد و می گفت من بهترین پروازها را با تو تجربه کردم. در اولین پرواز با مسافر به کیش رفتیم؛ وقتی روی زمین فرود آمدیم به خودم گفتم دمت گرم آناهیتا!

واکنش مردم چه بود وقتی که متوجه شدند یاری خلبان یک خانم است؟

اولین باری که به عنوان یاری خلبان برای پرواز آماده می شدم، استادم دوست داشت که من انونس کنم، گفت که همواره ما خودمان را معرفی می کنیم این سری یاری خلبان خودش را معرفی کند. من خودم را معرفی کردم. صدای مردم را می شنیدم که بلندبلند می گفتند یاخدا، یاابوالفضل، خلبان ما خانم هست. بعد می گفتند خدا را شکر در آسمان ماشین نیست تا این خانم پارک دوبل انجام دهد؛ اما خب خانم ها خیلی استقبال می کردند؛ البته این رفتارها عزم مرا برای ادامه فعالیتم لحظه ای خدشه دار نکرد.

رؤیای پرواز از کودکی با ماست؛ آن قدیم تر ها دست هایمان را از هم باز می کردیم و در حیاط کوچک خانه برای خودمان اوج می گرفتیم، اما این روزها خبری از حیاط و اوج دریافت های مشتاقانه نیست و در نهایت اگر رؤیایی هم باشد آن را با بازی های کامپیوتری محقق می کنیم. البته هستند کسانی که به همین راحتی ها هم دست از رؤیاهایشان نمی کشند؛ پاشنه های کفش هایشان را بالا می کشند و پا در راهی سخت برای آموزش حقیقی پرواز می گذارند. در کشور ما دو راه برای تحقق رؤیای پرواز وجود دارد؛ انتخاب رشته هوانوردی در دانشگاه هوایی ارتش یا گذراندن دوره های لازم در آکادمی و دریافت مدارک مورد احتیاج خلبانی؛ البته اگر خانم باشید رسیدن به این رؤیا سختتر است؛ زیرا در دانشگاه های ایران هنوز خانم ها نمی توانند رشته هوانوردی را انتخاب نمایند و تنها راه فراگیری این حرفه در آکادمی است.

راهی گران که برای به خاتمه رساندن آن باید حداقل 110 میلیون تومان پول نقد در جیب داشته باشند. هم اکنون در شهرهای شیراز، تهران، تبریز، اهواز و مشهد مراکزی برای آموزش خلبانی به دختران وجود دارد، اما هزینه های سنگین این آموزش باعث می گردد دخترها از این رؤیا هم چشم بپوشند.